TIPS…για την Κοινωνική Επικοινωνία
Της Αναστασίας Σταγιάνου, Παθολόγου Λόγου & Ομιλίας, ΜΑ, ΜSc/CCC-SLP
Σε προηγούμενα άρθρα μας συζητήσαμε τι είναι η κοινωνική επικοινωνία (δείτε το εδώ) και ποιες είναι οι δυσκολίες που προκύπτουν στον τομέα αυτό (δείτε το εδώ).
Υπάρχει κάτι που μπορεί να γίνει; Ναι! Η επιστήμη της λογοθεραπείας ασχολείται με την κοινωνική επικοινωνία και οι εξειδικευμένοι λογοθεραπευτές έχουν μεθόδους και υλικό που θα βοηθήσουν το παιδί να βελτιώσει τις δεξιότητές του. Τι μπορούμε να κάνουμε εμείς στο σπίτι για να βοηθήσουμε το παιδί με την κοινωνική επικοινωνία;
Ας δούμε με ποιους τρόπους μπορούμε να ενισχύσουμε το παιδί μας!
1) Για να βοηθήσουμε το παιδί να μάθει να χρησιμοποιεί τη γλώσσα για διαφορετικούς σκοπούς, μπορούμε να δοκιμάσουμε τα εξής:
- Κάνουμε ερωτήσεις ή προτρέπουμε το παιδί:
- Χρησιμοποιούμε καθημερινές καταστάσεις ώστε να δώσουμε στο παιδί ευκαιρίες να εξασκήσει καλή κοινωνική επικοινωνία μέσα στην ημέρα. Για παράδειγμα:
- Κάνουμε αρκετές ερωτήσεις για ένα θέμα (π.χ. πώς πέρασε στο σχολείο), για να εξασκήσουμε το να παραμένει στο θέμα.
- Ζητάμε από το παιδί να ρωτήσει τους άλλους τι θέλουν να φάνε για βραδινό ώστε να μάθει να ρωτά πρακτικές ερωτήσεις.
- Αφήνουμε το παιδί να ζητήσει τι χρειάζεται, να ζητήσει βοήθεια για να ολοκληρώσει κάτι, π.χ. μια σχολική δραστηριότητα, ένα πρότζεκτ.
Για να βοηθήσουμε το παιδί να καταλάβει ότι αλλάζουμε τον τρόπο που μιλάμε ανάλογα με το ποιον έχουμε απέναντί μας ή ανάλογα με το πού βρισκόμαστε, μπορούμε να δοκιμάσουμε τα εξής:
- Συζήτηση με role-play. Παίξτε κάνοντας ότι μιλάτε με διαφορετικούς ανθρώπους σε διαφορετικές καταστάσεις. Για παράδειγμα:
- Παίζουμε με κούκλες, όπου εμείς είμαστε μια κούκλα-παιδί. Δείχνουμε πώς μιλάμε σε μια άλλη κούκλα-παιδί και πώς σε μια κούκλα-ενήλικα.
- Αντίστοιχα, δείχνουμε πώς μιλάμε σε ένα μέλος της οικογένειας, πώς σε έναν οικογενειακό φίλο και πώς σε έναν άγνωστο.
- Παίζουμε σχολείο και δείχνουμε πώς μιλάμε στο μάθημα και πώς στο διάλειμμα.
- Ζητάμε από το παιδί να εξηγήσει τους κανόνες ενός παιχνιδιού σε διαφορετικά άτομα (στον παππού, στην αδερφή, στον μπαμπά, σε έναν φίλο).
- Μαθαίνουμε στο παιδί τους διαφορετικούς τρόπους που έχουμε για να περάσουμε ένα “μήνυμα” στον συνομιλητή μας :
- Μιλάμε για τους διάφορους τρόπους που έχουμε στη διάθεσή μας για να περάσουμε ένα “μήνυμα”, όπως είναι:
- Ευγενικός (“Μαμά, σε παρακαλώ μπορώ να πάω στο πάρτι;”) ή αγενής (“Αν δεν με αφήσεις να πάω θα γίνει χαμός”).
- Έμμεσος (“Πωπω…το ραδιόφωνο ακούγεται πολύ δυνατά ή μου φαίνεται;”) ή άμεσος (“Κλείσε το ραδιόφωνο!”)
- Με χιούμορ (“πιφ, βρωμάνε τα ποδαράκια, ώρα για μπάνιο!”) ή με ειρωνεία/σαρκασμό (“πρόσεχε μη κάνεις μπάνιο κάθε μέρα και λιώσεις…”)
- Συζητάμε με το παιδί ότι οι άνθρωποι είναι πιο πρόθυμοι να κάνουν κάτι αν τους ζητηθεί με ευγενικό τρόπο.
- Ρωτάμε το παιδί πώς το ίδιο θα ζήταγε κάτι! Το “δουλεύουμε” μαζί του!
- Μιλάμε για τους διάφορους τρόπους που έχουμε στη διάθεσή μας για να περάσουμε ένα “μήνυμα”, όπως είναι:
Για να βοηθήσουμε το παιδί να μάθει να κάνει διάλογο και να αφηγείται/διηγείται, μπορούμε να δοκιμάσουμε τα εξής:
Για τον διάλογο:
- Πριν καν αρχίσουμε να κάνουμε διάλογο για κάτι: Δίνουμε πληροφορίες, ώστε να έχει να πατήσει το παιδί. Αυτό θα το βοηθήσει να παραμείνει στο θέμα. Π.χ. αν θέλουμε να κάνουμε διάλογο με θέμα “τι σου αρέσει να κάνεις στις διακοπές”, του μιλάμε πρώτα για τα διάφορα είδη διακοπών (στο βουνό, στη θάλασσα, σε νησί, στο χωριό, στο σπίτι του παππού και της γιαγιάς, στο εξωτερικό, χριστουγεννιάτικες διακοπές, καλοκαιρινές διακοπές κ.λπ.).
- Όταν αρχίσουμε διάλογο, κάνουμε ερωτήσεις (π.χ. Πού σου αρέσει να κάνεις διακοπές; Πού πήγαμε διακοπές το καλοκαίρι; Τι έκανες εκεί; Τι σου άρεσε πιο πολύ; Πού πήγαμε τα Χριστούγεννα; κλπ)
- Βοηθάμε το παιδί να μείνει στο θέμα για περισσότερη ώρα δίνοντας πληροφορίες και από την μεριά μας. Π.χ. “Εμένα μου αρέσει το βουνό γιατί έχει περισσότερη δροσιά το καλοκαίρι. Για σκέψου, έχουμε πάει ποτέ διακοπές στο βουνό;”
- Μαθαίνουμε την τεχνική της αναδιατύπωσης. Τι κάνουμε όταν κάποιος δεν καταλαβαίνει τι λέμε; Μαθαίνουμε στο παιδί να κάνει ερωτήσεις όπως:
- “Εννοείς…;”
- “Θέλεις να πεις ότι….;”
- Δίνουμε έμφαση στα μη λεκτικά στοιχεία της επικοινωνίας. Μαθαίνουμε στο παιδί να “διαβάζει” το πρόσωπο του συνομιλητή, να καταλαβαίνει πότε ο συνομιλητής είναι χαρούμενος με όσα λέμε και πότε είναι ώρα να αλλάξουμε θέμα. Κοιτάζουμε μαζί φωτογραφίες. Μελετάμε τα πρόσωπα και μιλάμε στο παιδί για το πώς μπορεί να αισθάνεται κάθε άνθρωπος τη στιγμή της φωτογραφίας. Συζητάμε τι συμβαίνει όταν η έκφραση του προσώπου δεν ταιριάζει με αυτό που λέει κάποιος (π.χ. έχουμε γυρίσει από το ποδόσφαιρο, το παιδί δεν έβγαλε τα παπούτσια, το σπίτι έγινε χάλια κι η μαμά χαμογελά πλατιά, αλλά τα χέρια της είναι διπλωμένα στο στήθος και το στόμα της λέει “έφυγες τώ-ρα” ή “έξω, έξω, ΕΞΩ”).
Για την αφήγηση-διήγηση:
- Χρησιμοποιούμε οπτικά στοιχεία, όπως εικόνες ή αντικείμενα για να βοηθήσουμε το παιδί να πει μια ιστορία με τη σωστή σειρά (δραστηριότητες σειροθέτησης και αφήγησης ιστορίας -τι έγινε στην αρχή, τι έγινε μετά, στο τέλος;)
- Διαβάζουμε το άρθρο με τίτλο Έλα να μου πεις τα νέα σου: η σημασία του αφηγηματικού λόγου όπου θα βρούμε πολύ βοηθητικές οδηγίες και παιχνίδια!
Τι να περιμένω από το παιδί μου σε κάθε ηλικία, σε σχέση με την κοινωνική επικοινωνία; Δείτε αυτόν τον πίνακα με την απάντηση για ΚΑΘΕ ΗΛΙΚΙΑ! (Πατήστε ΕΔΩ)
Αν διαβάζοντας τα παραπάνω κάτι σας προβληματίζει σε σχέση με το δικό σας παιδί, καλό θα ήταν να το συζητήσετε με τον παιδίατρό σας και να ζητήσετε τη γνώμη ενός ειδικού λογοθεραπευτή. Στο Λογοδίκτυο υπάρχουν έμπειροι και εξειδικευμένοι θεραπευτές που μπορούν να αξιολογήσουν τις δυσκολίες και ανάγκες κάθε παιδιού και να σας προτείνουν τρόπους με τους οποίους μπορούν να σας βοηθήσουν. Καλέστε στο 210-4818160 και κλείστε το ραντεβού σας σήμερα!