Τι είναι οι ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

Της Αναστασίας Σταγιάνου, Παθολόγου Λόγου & Ομιλίας, ΜΑ, ΜSc/CCC-SLP 

Φανταστείτε ότι έχετε βρεθεί στο σπίτι φίλων για φαγητό. Ενώ τρώτε, το 9χρονο παιδί των φίλων σας βλέπει τον/την σύζυγό σας να ετοιμάζεται να σερβιριστεί για δεύτερη φορά. “Κι άλλο θα φας; Θα γίνεις ακόμα πιο χοντρός/ή!” το ακούτε να λέει. Σιωπή στο τραπέζι…

Την επόμενη μέρα, όπως παρκάρετε έξω από το σπίτι, βλέπετε τον γείτονα να βγαίνει από το ολοκαίνουργιο αυτοκίνητό του. Χαιρετάτε ευγενικά και λέτε “Με ‘γειά και καλοτάξιδο!” Αυτός δεν σας ευχαριστεί για τις ευχές, αλλά αρχίζει από το πουθενά να μιλά για την αγαπημένη του τηλεοπτική εκπομπή. Δεν σας κοιτάζει όσο μιλά, ούτε γελάει με τα αστεία που προσπαθείτε να κάνετε. Συνεχίζει να μιλάει, ακόμη και όταν εσείς κοιτάτε το ρολόι σας και λέτε, “Πωπω. Είναι αργά, με περιμένουν για φαγητό επάνω!” Τελικά, αποφασίζετε να φύγετε λέγοντας βιαστικά “Λοιπόν, καληνύχτα” ενώ σκέφτεστε “…Στον κόσμο του!”

Και στα δύο παραδείγματα, τόσο το παιδί όσο και ο γείτονας μιλούν “καλά”, χωρίς ελλείψεις στη γραμματική, στην σύνταξη, στο λεξιλόγιο, στην άρθρωση. Αυτό που τους δυσκολεύει είναι η κοινωνική επικοινωνία, που ονομάζεται και πραγματολογία και που με απλά λόγια είναι οι κοινωνικοί κανόνες που ακολουθούμε όταν μιλάμε. 

Υπάρχουν κανόνες σχετικά με το πότε και πώς πρέπει να μιλάμε στους άλλους. Υπάρχουν εκφράσεις του προσώπου ή χειρονομίες που κάνουμε για να δείξουμε πώς αισθανόμαστε ή τρόποι για να αλλάζουμε το θέμα της συζήτησης ομαλά. Η γνώση και η χρήση αυτών των κανόνων διευκολύνουν την επικοινωνία. Και η επικοινωνία είναι ο θεμέλιος λίθος της κοινωνικής μας ζωής.

Ποιες είναι οι Δεξιότητες της Κοινωνικής Επικοινωνίας; 

Η κοινωνική επικοινωνία περιλαμβάνει τρεις βασικές δεξιότητες -με πολλές επί μέρους:

Α) Χρήση γλώσσας για διαφορετικούς σκοπούς, όπως (αλλά όχι μόνο):

• Χαιρετισμός: Λέμε “γεια” ή “αντίο” ή “χαίρω πολύ”.
• Ενημέρωση: “Θα πάρω ένα μπισκότο.”
• Διεκδίκηση: “Δώσε μου ένα μπισκότο τώρα.”
• Υπόσχεση: “Υπόσχομαι να σου φέρω ένα μπισκότο όταν γυρίσω.”
• Παράκληση: “Μου δίνεις ένα μπισκότο, σε παρακαλώ;”

Β) Αλλαγή τρόπου ομιλίας ανάλογα με τον ακροατή ή τη συνθήκη, όπως (αλλά όχι μόνο):

• Μιλάμε διαφορετικά σε ένα μωρό από ό,τι σε έναν ενήλικα.
• Δίνουμε περισσότερες πληροφορίες σε κάποιον που δεν γνωρίζει το θέμα για το οποίο μιλάμε.
• Παραλείπουμε συνειδητά/επίτηδες κάποιες λεπτομέρειες όταν κάποιος γνωρίζει ήδη το θέμα.
• Μιλάμε διαφορετικά σε μια σχολική τάξη από ό,τι στην παιδική χαρά.

Γ) Ακολουθία κανόνων όταν κάνουμε διάλογο ή αφηγούμαστε κάτι, π.χ.:

• Μιλάμε με τη σειρά, δεν μονοπωλεί ένας τη συζήτηση.
• Ενημερώνουμε τους άλλους για το τι θέλουμε να συζητήσουμε αλλά και όταν αλλάζουμε θέμα (π.χ. “μιλώντας για το καλοκαίρι…” ή “μιας και το ‘φερε η κουβέντα…”)
• Μένουμε στο θέμα.
• Δοκιμάζουμε έναν άλλο τρόπο να πούμε τι εννοούμε όταν κάποιος δεν μας καταλαβαίνει (π.χ. “κάτσε, εννοώ ότι…”)
• Χρησιμοποιούμε χειρονομίες και γλώσσα σώματος, π.χ. σηκώνουμε τους ώμους όταν λέμε “πού να ξέρω”.
• Προσέχουμε πόσο κοντά στεκόμαστε σε κάποιον όταν του μιλάμε.
• Χρησιμοποιούμε εκφράσεις του προσώπου και κοιτάμε τον συνομιλητή μας. Γνέφουμε καταφατικά, κουνάμε το κεφάλι αποδοκιμαστικά κ.λπ.

Θέλετε να μάθετε περισσότερα; Διαβάστε το άρθρο μας για το ποιες είναι οι Δυσκολίες της Κοινωνικής Επικοινωνίας και μάθετε στη συνέχεια πώς μπορείτε να ενισχύσετε τις δεξιότητες του παιδιού σας! (πατήστε εδώ)

Δείτε επίσης ΣΕ ΠΟΙΑ ΗΛΙΚΙΑ αναπτύσσεται η κοινωνική επικοινωνία –ένας διαφωτιστικός πίνακας με ηλικίες και τις αναμενόμενες δεξιότητες! (πατήστε εδώ)

Αν διαβάζοντας τα παραπάνω κάτι σας προβληματίζει σε σχέση με το δικό σας παιδί, καλό θα ήταν να το συζητήσετε με τον παιδίατρό σας και να ζητήσετε τη γνώμη ενός ειδικού λογοθεραπευτή. Στο Λογοδίκτυο υπάρχουν έμπειροι και εξειδικευμένοι θεραπευτές που μπορούν να αξιολογήσουν τις δυσκολίες και ανάγκες κάθε παιδιού και να σας προτείνουν τρόπους με τους οποίους μπορούν να σας βοηθήσουν. Καλέστε στο 210-4818160 και κλείστε το ραντεβού σας σήμερα!