Η δυσαριθμησία (dyscalculia) είναι μια συγκεκριμένη μαθησιακή δυσκολία που αφορά τα μαθηματικά. Τα παιδιά με δυσαριθμησία δυσκολεύονται να κατανοήσουν έννοιες που αφορούν αριθμούς ή να χρησιμοποιήσουν σύμβολα και πράξεις για να πάνε καλά στα μαθηματικά. Πέρα από το σχολείο, τα παιδιά αυτά δυσκολεύονται και στην καθημερινότητά τους, π.χ. στον υπολογισμό μιας τιμής, στα ρέστα, στον υπολογισμό της ώρας.

ΜΕ ΜΙΑ ΜΑΤΙΑ:

• Η δυσαριθμησία είναι μια δια βίου διαταραχή, που δυσκολεύει τα παιδιά να κάνουν μαθηματικά.
• Δεν είναι τόσο καλά μελετημένη όσο η δυσλεξία, αν και μπορεί να είναι το ίδιο συχνή όσο η δυσλεξία.
• Υπολογίζεται ότι ένα ποσοστό 43-65% παιδιών που έχουν δυσαριθμησία, έχουν επίσης και δυσλεξία.
• Τα παιδιά με δυσαριθμησία συνήθως δυσκολεύονται με όλους σχεδόν τους τομείς των μαθηματικών. Συχνά δεν κατανοούν μεγέθη και ποσότητες (π.χ. ποιο είναι μεγαλύτερο και ποιο μικρότερο). Μπορεί να μην καταλαβαίνουν ότι ο αριθμός 5 και η λέξη “πέντε” είναι το ίδιο πράγμα.
• Δυσκολεύονται με πρακτικά ζητήματα που αφορούν τα μαθηματικά, π.χ. να θυμούνται μαθηματικούς κανόνες ή δεδομένα. Μπορεί να κατανοούν τη λογική των μαθηματικών αλλά να μην ξέρουν πότε να εφαρμόσουν τι για να λύσουν ένα μαθηματικό πρόβλημα.
• Συχνά έχουν φτωχή τη μνήμη εργασίας (π.χ. Δεν μπορούν να συγκρατήσουν αριθμούς στο μυαλό τους για να λύσουν ένα πρόβλημα με πολλά βήματα).

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ανά ηλικία

Τα συμπτώματα σε κάθε ηλικία είναι διαφορετικά. Γίνονται σίγουρα πιο εμφανή καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν και μαζί τους μεγαλώνουν και οι σχολικές απαιτήσεις. Φαίνεται ωστόσο ότι διάφορα συμπτώματα μπορεί να εμφανίζονται ήδη από την νηπιακή ηλικία. Τι να προσέξετε για το παιδί σας:

Στο Προνήπιο-Νηπιαγωγείο:

• Δυσκολεύεται να μάθει να μετράει και “πηδάει” νούμερα, ενώ τα παιδιά της ηλικίας του έχουν από καιρό μάθει να μετράνε σωστά.
• Δυσκολεύεται να αναγνωρίσει ή να εκτελέσει μοτίβα, π.χ. να βάλει στη σειρά αντικείμενα από το μικρότερο ως το μεγαλύτερο ή από το ψηλότερο στο κοντύτερο.
• Δυσκολεύεται να αναγνωρίσει αριθμητικά σύμβολα (π.χ. ότι το “4” σημαίνει “τέσσερα”).
• Δεν φαίνεται να καταλαβαίνει την έννοια του μετρήματος (π.χ. όταν του ζητάτε να σας δώσει 5 καρύδια, σας δίνει μια χούφτα αντί να τα μετρήσει ένα-ένα).

Στο Δημοτικό:

• Δυσκολεύεται να μάθει και να θυμάται απλές μαθηματικές έννοιες ή πράξεις, π.χ. 2+4=6.
• Δυσκολεύεται να ξεχωρίσει τα σύμβολα, π.χ. +, -, και να τα χρησιμοποιήσει σωστά.
• Μπορεί να χρησιμοποιεί ακόμα τα δάχτυλά του για το μέτρημα και τις πράξεις αντί για πιο προηγμένες, μεταγνωστικές στρατηγικές.
• Δυσκολεύεται να καταλάβει το λεξιλόγιο των μαθηματικών, π.χ. “μεγαλύτερο από”, “λιγότερα από”.
• Δυσκολεύεται με τις οπτικοχωρικές έννοιες και την οπτικοχωρική αποτύπωση αριθμών, π.χ. σε μια αριθμητική γραμμή.

Στο Γυμνάσιο και αργότερα:

• Δυσκολεύεται με τα κλάσματα, με το να μετρήσει π.χ. τα υλικά για μια συνταγή.
• Δυσκολεύεται να κρατάει το σκορ σε αγώνες κάποιου αθλήματος.
• Δυσκολεύεται να εφαρμόσει απλές μαθηματικές έννοιες στην καθημερινότητα, π.χ. για να υπολογίσει το κόστος κάποιου πράγματος ή πόσα ρέστα να περιμένει.
• Δυσκολεύεται να αποκωδικοποιήσει γραφήματα και πίνακες.
• Δυσκολεύεται να προσεγγίσει ένα μαθηματικό πρόβλημα από διαφορετικές οπτικές γωνίες, με διαφορετικό τρόπο.

Τι κάνουμε αν νομίζουμε ότι το παιδί μας έχει Δυσαριθμησία;

• Αν ως γονιός ή εκπαιδευτικός υποψιάζεστε ότι το παιδί σας μπορεί να έχει δυσαριθμησία, είναι πολύ σημαντικό να ζητήσετε έγκαιρα επιστημονική βοήθεια.
• Συχνά η δυσαριθμησία συνυπάρχει με άλλες δυσκολίες, όπως δυσλεξία και διαταραχή ελλειμματικής προσοχής.
• Συνεπώς είναι σημαντικό να γίνει ένας πλήρης έλεγχος της μαθησιακής εικόνας του παιδιού.
• Η σωστή διάγνωση είναι κρίσιμη και ανοίγει τον δρόμο για τη σωστή υποστήριξη του παιδιού.
• Προγράμματα αποκατάστασης υλοποιούνται από εξειδικευμένα κέντρα ειδικών θεραπειών, όπως το Λογοδίκτυο, και έχουν τη μορφή ατομικού και εξατομικευμένου προγράμματος.
• Τα ασφαλιστικά ταμεία της χώρας μας καλύπτουν τα προγράμματα αποκατάστασης, συνήθως κατά ένα μεγάλο μέρος.

Θεραπεία

Στο πρόγραμμα αποκατάστασης γίνεται χρήση βιωματικής και πολυαισθητηριακής μάθησης και το παιδί μαθαίνει στρατηγικές που το βοηθούν να αντιμετωπίσει τη δυσαριθμησία του. Για παράδειγμα:

• Χρησιμοποιούμε συγκεκριμένα παραδείγματα που συνδέουν τα μαθηματικά με την πραγματική ζωή, ούτως ώστε να ενισχύεται η “αίσθηση” των αριθμών και των μεγεθών για το παιδί (π.χ. ταξινομούμε κουμπιά ανά μέγεθος).
• Χρησιμοποιούμε οπτικοποίηση όταν λύνουμε προβλήματα (π.χ. ζωγραφίζουμε, μετακινούμε τουβλάκια).
• Καλύπτουμε το όλο το χαρτί εκτός από το πρόβλημα το οποίο λύνουμε, προκειμένου να βοηθήσουμε το παιδί να συγκεντρωθεί σε ένα πρόβλημα τη φορά.

Παράλληλα, δουλεύουμε με συστηματικό τρόπο, χτίζοντας τη μία δεξιότητα πάνω στην άλλη. Τέλος, δίνουμε οδηγίες στο σχολείο ώστε το παιδί με τη δυσαριθμησία να έχει ίσες ευκαιρίες να πετύχει στη μάθηση (π.χ. επιπλέον χρόνος για την επίλυση ενός προβλήματος ή την ολοκλήρωση του διαγωνίσματος, λιγότερη ή πιο στοχευμένη δουλειά για το σπίτι).