Τι είναι η Αισθητηριακή Ολοκλήρωση;
Η Αισθητηριακή Ολοκλήρωση είναι μία επιστημονική θεωρία που εξηγεί πώς το νευρικό μας σύστημα δέχεται συνεχώς ερεθίσματα από το ίδιο το σώμα μας και από το περιβάλλον, τα οποία πρέπει να τα επεξεργαστεί, να τα οργανώσει και να τα συγκεράσει έτσι ώστε το άτομο να μπορέσει να ανταποκριθεί λειτουργικά σε μια συνθήκη, να μάθει, να κινηθεί και να συμπεριφερθεί με επιτυχία.
Η πρώτη επιστήμονας που ανέπτυξε την θεωρία της Αισθητηριακής Ολοκλήρωσης είναι η Anna Jean Ayres, εργοθεραπεύτρια και ψυχολόγος, που το 1972 δημοσίευσε την έρευνα-ορόσημο “Sensory Integration and Learning Disorders”. Έκτοτε, η θεωρία της υποστηρίχθηκε από εκατοντάδες έρευνες και εξελίχθηκε σε ένα από τα πλέον αναγνωρισμένα θεραπευτικά μοντέλα, ειδικά για τον Αυτισμό, την ΔΕΠ-Υ και άλλες δυσλειτουργίες αισθητηριακού τύπου. Πλέον, εκατοντάδες παιδιά δουλεύονται μέσω της Αισθητηριακής Ολοκλήρωσης σε όλο τον κόσμο, βελτιώνοντας την καθημερινότητα και την λειτουργικότητά τους.
Σε τι βοηθάει η Αισθητηριακή Ολοκλήρωση;
Τα άτομα με αισθητηριακή δυσλειτουργία μπορεί να αντιμετωπίζουν δυσκολίες με την αίσθηση της αφής, της οσμής, της ακοής, της γεύσης, της όρασης, της λειτουργίας του αιθουσαίου συστήματος (που βρίσκεται στο έσω αυτί και μεταξύ άλλων μας βοηθά να κινούμαστε στον χώρο) και του ιδιοδεκτικού συστήματος (οι αισθητήρες του οποίου βρίσκονται στους μυς και τις αρθρώσεις και μας δίνουν την ανατροφοδότηση του πού είμαστε και ποια είναι τα όρια του σώματός μας). Οι εργοθεραπευτές που εξειδικεύονται στην Αισθητηριακή Ολοκλήρωση χρησιμοποιούν ειδικό εξοπλισμό για να τροφοδοτούν το παιδί με τα κατάλληλα ερεθίσματα, τα οποία παρέχονται ελεγχόμενα και με διαβαθμίσεις, ώστε το παιδί να “ρυθμίζεται” και να μπορεί να ανταπεξέλθει στις απαιτήσεις του περιβάλλοντος, αξιοποιώντας στο μέγιστο βαθμό το δυναμικό του.
Πρόκειται για μια αυστηρά εξατομικευμένη παρέμβαση, οι στόχοι της οποίας προκύπτουν μετά από εκτενή νευρολογική αξιολόγηση του παιδιού, ελεύθερη παρατήρηση και ενεργή συμμετοχή της οικογένειας που καλείται να συμπληρώσει το αισθητηριακό ιστορικό του παιδιού.
Η διαταραχή της ρύθμισης των αισθητηριακών ερεθισμάτων μπορεί να γίνεται εμφανής με διάφορους τρόπους, π.χ. με υπερευαισθησία ή αμυντικότητα (μικρή ανοχή σε ένα καταγραφόμενο ερέθισμα), με υποευαισθησία (χαμηλή καταγραφή ενός ερεθίσματος) ή διαρκή αισθητηριακή αναζήτηση.
Ποιες είναι οι ενδείξεις μιας Αισθητηριακής Διαταραχής;
Σε ένα παιδί δείγματα διαταραχής αισθητηριακής ρύθμισης μπορεί να είναι τα εξής:
-δεν θέλει να κάνει κούνια
-αποφεύγει κινητικές δραστηριότητες όπως σκαρφάλωμα, μονόζυγο και προτιμά να είναι καθιστός ή ξαπλωμένος ή αντίθετα, επιζητά διαρκώς την κίνηση, τρέχει, πηδά ή γυρνάει γύρω γύρω
-θέλει να τρώει μόνο αλεσμένη τροφή, ενώ αναπτυξιακά είναι σε θέση να τρώει μη αλεσμένη τροφή
-λερώνεται πολύ όταν τρώει και δεν το καταλαβαίνει, δεν έχει την ανάγκη να σκουπίσει το στόμα του
-δεν θέλει να παίζει με το χώμα, δεν αντέχει να λερώνεται καθόλου, θέλει αμέσως να καθαρίσει τα χέρια
-του αρέσει να σπρώχνει, να τραβά ή να ζουλά πράγματα, να έρπει και να κυλιέται
-κλείνει τα αφτιά του σε δυνατούς ήχους
-επικεντρώνει το βλέμμα του σε αντικείμενα με έντονο φωτισμό ή αντίθετα προτιμά τους χαμηλούς φωτισμούς
-δεν αντέχει μάλλινες μπλούζες ή το ενοχλεί η ταμπελίτσα στα ρούχα
-συνδυασμός κάποιων από τα παραπάνω.
Όλα τα παραπάνω συνδέονται με δυσκολίες στην αδρή και τη λεπτή κινητικότητα, στον συντονισμό, τις γραφοκινητικές δεξιότητες, την συγκέντρωση, τη μάθηση και την κοινωνικοποίηση. Συνήθως, διαταραχές τέτοιου τύπου παρατηρούνται σε παιδιά που βρίσκονται στο Φάσμα του Αυτισμού και σε παιδιά με Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής-Υπερκινητικότητας. Η παρέμβαση ακολουθώντας τις αρχές της Αισθητηριακής Ολοκλήρωσης μπορεί να βοηθήσει σημαντικά τις συγκεκριμένες δυσκολίες και να καταστήσει το παιδί πιο λειτουργικό.
